Selo da República de Concepción Arenal.
Concepción Areal recibiu hai dúas semanas a homenaxe de Google, a través
do seu Doodle, a ilustración en portada que o buscador emprega para
celebrar distintas efemérides. Esta xurista e literata galega, muller de ciencia e feminista, é unha das figuras xenlleiras do século XIX.
Concepción Areal naceu en 1820 en Ferrol, onde o seu pai era militar. Pero a súa familia estaba moi relacionada con Vigo.
Así que, aínda que residiu a maior parte da súa vida en Madrid, se
retirou aquí ao final dos seus días. E faleceu na cidade o 4 de febreiro
de 1893. Na cidade olívica, varios fitos e monumentos recordan unha
persoa exemplar que viviu longos anos na cidade, no seu pazo situado na zona dos Choróns, tras o convento dos Capuchinos, no barrio de Casablanca.
A súa vida foi un exemplo de afouteza intelectual, nun
momento en que as mulleres estaban totalmente marxinadas da vida
pública. Exemplo diso é como ingresa, en 1841, con 21 anos, na Facultade
de Dereito da Universidade Central de Madrid, baixo identidade falsa e vestida con roupas de home.
Como oínte, puido cursar a carreira, malia a oposición da súa nai, xa
viúva. E, sen ánimo de esconderse, dende moi nova participou en
faladoiros literarios e políticos ata entón vedados para a muller.
Tras titularse, comeza a colaborar en diversos xornais, con artigos de
contido social. Colabora tamén con institucións de beneficencia e
publica obras sobre a atención aos máis desfavorecidos. Entre eles,
chaman a súa atención os presos. En 1863, convértese na primeira muller
que recibe o título de Visitadora de Cárceres de Mulleres. E alterna a súa obra política coa literaria, en especial na poesía.
A súa obra “Oda á escravitude” (1866) é premiada pola Sociedade
Abolicionista de Madrid. E son aclamadas as súas “Cartas aos
delincuentes” (1865), o reo, o pobo e o verdugo” ou “A execución da pena
de morte” (1867). “Odia o delito e compadece ó delincuente” é a súa grande frase para a historia.
En 1872, funda a Construtora Benéfica, unha
sociedade que se dedica á construción de casas baratas para obreiros. E,
durante as guerras carlistas, chega a poñerse á fronte dun hospital de
campaña en Miranda de Ebro.
Como feminista é valente, unha pioneira. As súas ideas,
aínda que hoxe serían extremadamente conservadoras, son avanzadas para o
seu tempo. Está enmarcada no catolicismo social e defende que a muller
se instrúa e traballe. Recibe ataques da Igrexa, malia
que é profundamente relixiosa. E non se corta ao criticar os sacerdotes
da súa época: “O clero en xeral é moi ignorante, non quere a muller
instruída; é mellor auxiliar, mantela na ignorancia,”. Pero, cando o
feminismo avance, serán os conservadores os que abracen con máis
entusiasmo as súas ideas. E en 1902 o xesuíta Julio Alarcón, na recén fundada revista “Razón e Fe”, defenderá o seu feminismo por ser “xenuinamente español e integramente católico”.
A grande activista, escritora e xurista retiraríase a Vigo ao final da súa vida. Falecería en 1893, con 73 anos.
Dezaoito anos despois da súa morte, en 1912, Concepción Areal recibiría a súa primeira grande homenaxe en Vigo.
Os seus restos mortais son trasladados, nun cortexo fúnebre de gala,
dende o cemiterio de Picacho, preto do Berbés, ata o de Pereiró, que se
estrea ese ano coa súa tumba. Será o colosal monumento que hoxe preside a
entrada do camposanto e que é obra de Manuel Gómez Román e que foi pagado polo Concello. Anos despois, dedicaráselle tamén unha rúa, situada onde hoxe está o hotel ‘Ciudad de Vigo’, preto dos xardíns das Avenidas.
Ademais, consérvanse os restos do vello pazo de Núñez, na zona de Os Choróns,
onde pasou os seus últimos anos e faleceu. Alí vivira
antes Casto Méndez Núñez, o da honra e os barcos. En 1938, unha campaña
pública pediu que se conservase o pazo, xa en ruínas, para convertelo en reformatorio,
xa que Vigo era “o pobo de Galicia que máis nenos dá á criminalidade,
como acontece en todas as urbes de complicada vida industrial, portuaria
e cosmopolita”.
Finalmente, o pazo será demolido. Pero a súa solaina, cunha fermosa balaustrada, foi trasladada aos xardíns de pazo de Castrelos. Alí, ao fondo do terreo, loce aínda o seu pasado esplendor.
É o recordo de Concepción Areal, da que pronto se cumprirán 125 anos da súa morte e 200 do seu nacemento. A quen Google lle dedicou o seu Doodle como unha das máis grandes personalidades da investigación e lexislación penitenciaria e do feminismo.
Ningún comentario:
Publicar un comentario