Está para pechar o prazo no que os centros de ensino poden solicitar
axudas para fomentar o galego no ámbito non universitario. Xa abondo se
ten analizado o despropósito dunha convocatoria cunha dotación económica
ridícula e que se resolve a poucas semanas de finais de curso. Daquela
non é preciso incidir no xa sabido, senón en destapar que hai aínda
maneiras máis eficaces de desafiuzar o galego do ensino ca a asfixia
económica. Ninguén dubida da necesidade dos cartos para levar adiante
calquera empresa, tamén as da promoción da lingua (revísese o orzamento
do Instituto Cervantes), mais o verdadeiro problema para o galego non
está aí, senón na ideoloxía lingüística que se encarga de configurar o
imaxinario social arredor da lingua propia de Galicia.
Unha ideoloxía que considera que o galego é lingua de segunda categoría,
organiza a súa “promoción” dentro dese “marco”. O obxectivo é
desafiuzar o galego do territorio que lle é propio case sen dar ordes
explícitas. De feito, desde a administración só se sacou un Decreto en
2010 que se vendeu como a solución aos problemas lingüísticos da
cidadanía galega presente e futura (familias que non teñen que sufrir
axudando á rapazada a estudar en galego, nenos e nenas que van falar
fluidamente inglés no futuro, cordialidade entre as “dúas” linguas
existentes no territorio galego...) E só lexislou para o ensino, que é
precisamente, segundo ese mesmo goberno, un ámbito que non inflúe, nada
ou case nada, nos usos lingüísticos da cidadanía do futuro.
A ideoloxía é vella e o plan tamén. Actúase na escola porque, sen ser o
único ámbito normalizador, é fundamental. É nos centros de ensino onde,
ademais de adquiriren competencias, os e as falantes do futuro poden
asentar valores e eliminar e corrixir moitos dos estigmas que pesan
sobre a lingua desde hai séculos, cuestión fundamental para poder
reverter a situación.
Ninguén nega que a lingua se transmite nas familias, as mesmas que,
desde hai décadas, aprenderon a lección de que o que falan non serve,
que o galego é unha marca negativa… De feito hai moitas que xa se
desfixeron dela hai dúas ou tres xeracións. Se ademais se lles segue a
dicir (a familias, a empresarias, a docentes, a…) que estorba, que
impide o progreso, xa que este se escribe en castelán e en inglés,
etc... Se se segue repetindo a mesma mensaxe coma un mantra, pódese
adiviñar a deriva. Sen macro-enquisas, calquera sociolingüística
de patio de colexio ou de corredor de instituto é quen de determinar a
realidade: o galego ten orde de desafiuzamento. A orde é clara
aínda que coidan algo as apariencias mantendo nos centros unhas
estruturas que empregan para disimular, chamémoslle “disimulantes”: os
“Equipos de normalización lingüística”, agora denominados “Equipos de
dinamización da lingua galega”.
Estruturas disimulantes que queren manter coma os ovos grolos, sabendo
que non van facer a función para a que estaban destinados. O discurso
institucional encárgase de que a mensaxe que se esforza por transmitir
calle pouco, ás veces nada. Mantéñense esas estruturas para disimular a
falta de interese na promoción da lingua propia no ensino. Por iso se
regulan no mesmo Decreto no que se lle di á sociedade que o
galego non é lingua que se poida empregar (é dicir, non serve) para
explicar as matemáticas, a física ou a tecnoloxía. No mesmo que
lle di que é posible (isto é, desexable) que a lingua vehicular sexa o
inglés, tamén naquelas materias que se estaban impartindo en galego
(oportunidade para que en Coñecemento do medio, sobre todos nos colexios
privados-concertados, xa non se fale de nocellos, carballos ou toxos);
no mesmo que impide que haxa liñas de galego en infantil, no mesmo que
non di nada de atacar a lacra máis grande que ten a nosa lingua: os
prexuízos. Se ao final, neste desafiuzamento programado non teñen
contempladas alternativas, non hai posibilidade de dacción en pago.
Disimulan unha moratoria mantendo as convocatorias de axudas aos EDLG,
mesmo algúns premios en “dinamización”.
Convocatorias cunha redacción dun tempo pasado que buscaba acadar uns
obxectivos marcados nun Plan, o xeral de normalización. Esa redacción na
actual conxuntura pretende que os Equipos acaben padecendo a síndrome
de Tourette. Distráese o persoal arredor das TICs que, tratadas como
finalidade e non como ferramenta, acaban converténdose en “tics”
normalizadores. Promóvense os tres uvedobres mais non se move o marco no
que teñen encadrado o galego, aséntase. E faise mediante centos
de mensaxes indirectas, semi-indirectas e directísimas de que o galego é
unha lingua de segunda, xa entrada en anos, á que pouco lle
queda e á que non lle dan o remate final porque a eutanasia non está
permitida neste país, e tampouco para as linguas.
O que realmente lles interesa é que se “dinamice” con actividades
puntuais e se ten que ser movendo o rato que sexa para producir
audiovisuais ou contidos na web 2.0 sen crítica ao status quo, onde o
galego apareza de xeito ritual e mesmo descoidado, sen que se promova
realmente o seu uso e moito menos se dignifique. Este seu Plan, o da
ideoloxía lingüística que afianza o imaxinario social do galego como
unha lingua B, sen posibilidade de ter voz na súa propia casa, é o que
non programa campañas directas de apoio á transmisión da lingua, o que
non impulsa que se realicen verdadeiros Proxectos lingüísticos que
fomenten un plurilingüismo inclusivo no ensino, o que nunca lle “suxire”
reportaxes aos medios para que difundan as vantaxes de saber galego. Na
mesma liña tampouco lle din á sociedade que é importante saber
galego para atender doentes, para estar nun xulgado, para peitear
cabezas, para exercer a avogacía, para servir cafés ou para vender
xoubas, que non “sardinillas”...
Con todo, segue habendo profesionais que van seguir planificando e
deseñando obxectivos normalizadores, con TICs ou con cartolinas, mais
mantendo con dignidade o galego na súa casa, negándose a convertelo nun
elemento ritual, igual ca o traxe rexional que fica recluído nalgún
roupeiro. O esforzo por manter e recuperar usos, por conseguir apegos,
por mudar actitudes, por non abandonar o discurso normalizador é a nosa
maneira de impedirmos o desafiuzamento da nosa lingua, mesmo sen axudas
de fomento nin premios de innovación.
Ningún comentario:
Publicar un comentario